Eindhoven is een zeer groene stad, bevat veel parken en veel groen rondom de wegen. Maar de binnenstad valt hierbij compleet uit de toom. Waarbij het oppervlakte groen in 2023 uitkwam op 39% in heel Eindhoven, was maar 23% van het Centrum groen qua oppervlakte. Het centrum van de stad is vaak ook de heetste plek en de plek waar vaak wateroverlast is. Groen kan voor oplossingen voor deze problemen zorgen, vandaar dat er hard wordt gewerkt om het centrum van de stad flink te vergroenen.

Het Clausplein was begin 2019 nog een versteend verblijfsplein, waar amper gebruik van werd gemaakt. Het was aangeduid al evenementenplein, maar er werden bijna geen evenementen gehouden. Veel mensen voor het sfeerloos en gebruikten het plein alleen om er snel overheen te lopen of fietsen. Het kon er in de winter ijskoud en in de zomer bloedheet worden en door de hoge bebouwing eromheen was er ook een grote windbelasting. Dit plein mocht wel een transformatie gebruiken, welke in 2019 is uitgevoerd.

Geschiedenis

Het huidige Clausplein was voorheen onderdeel van het Emmasingelcomplex van Philips. In de jaren 90 kocht de gemeente Eindhoven dit complex op van Philips en begon snel daarna met de verbouwing van het terrein. De Witte Dame werd volledig verbouwd en in 1998 officieel geopend. Ondertussen werd er op de hoek van de Willemstraat en de Emmasingel een nieuwe woontoren gebouwd met de naam Regent. Deze toren zou met 96 meter hoogte de eerste hoogbouw worden van Eindhoven (kerktorens niet meegerekend). Nadat de Regent in 1999 werd opgeleverd werd in 2000 tussen de Regent en de Witte Dame een nieuw plein opgeleverd, het Clausplein. Enkele jaren later wordt er aan de Willemstraat druk gebouwd aan het Regentenkwartier, een nieuwe buurt van appartementencomplexen.

Het Clausplein is aangelegd bovenop de parkeergarage van de Regent, welke is gekoppeld met de parkeergarage van het Regentenkwartier en de ingang aan de Lichtstraat ligt. Dit plein is aangelegd met de bedoeling om er te verblijven en kleinschalige evenementen te houden. Ondanks dat er bankjes waren geplaatst, er af en toe kleine evenementen werden gehouden, etc. Werd er niet veel gebruik gemaakt van het plein.

Verbouwing

De gemeente Eindhoven vond het tijd om samen met de omwonenden en ondernemers een nieuw plan te maken voor dit plein. Uiteindelijk zal eind 2019 gestart worden met het vergroenen van het Clausplein.Het idee is dat het vergroenen van het plein de hittestress zal terugbrengen, door het planten van bomen en wat hoger groen zal de wind ook verminderen en het verblijfsklimaat zal hierdoor verbeteren. De horeca direct aan het plein krijgt hierin ruimte om de terrassen te exploiteren.

Parkeerkelder

Het Clausplein is gebouwd boven een parkeerkelder, dit maakt het lastiger om veel groen op het plein toe te voegen. Niet alleen is er maar weinig ruimte voor de wortels om goed te aarden, ook zal er veel water opgeslagen moeten worden zodat de planten kunnen groeien. Dit levert een groot gewicht op, wat bovenop het dak van de parkeergarage ligt. Toch levert dit niet zo'n groot probleem op als men zou verwachten. Aangezien bij de eerste aanleg van het plein al rekening is gehouden dat het voor evenementen geschikt moet zijn, is er al rekening gehouden met een groot gewicht. Als bijvoorbeeld tijdens Glow dit plein wordt gebruikt voor één van de shows, komt er een zeer grote groep mensen op het plein te staan. Dit in combinatie met de zware tegels, het zand wat onder de tegels ligt en een mogelijke bui die het zand en de tegels weer nat maakt geeft een groot gewicht. Dit is voor het dak van de parkeerkelder geen probleem, hier is bij de bouw al rekening mee gehouden.

Na de verbouwing zal er meer groen worden toegevoegd, waardoor er zich uiteindelijk minder mensen op het plein kunnen bevinden. Voor grote groepen is geen plek meer. Er komen minder tegels en er word ander (lichter) zand gebruikt. Er zal uiteindelijk meer water opgeslagen worden en de beplanting kan nog voor problemen zorgen, maar na berekeningen bleek dat ook dit geen probleem zal vormen.

Het Clausplein tijdens Glow 2019, kort voor de verbouwing van het plein.

Waterberging

Planten groeien als ze voldoende water krijgen, maar als er te weinig is gaan ze opzoek naar water. Planten hebben dan de eigenschap om de wortels dieper te laten groeien om weer water te vinden. Aangezien er onder het Clausplein een parkeergarage zit, is dit niet mogelijk en is de kans dat de planten te weinig water krijgen bij droogte groot. Om dit op te lossen is onder het gehele plein (en op het dak van de parkeergarage) een waterberging aangebracht. De waterberging zelf bestaat uit enkele doeken en waterdichte folie die boven op de parkeerkelder liggen. Hiermee is een soort bak gemaakt wat ervoor zorgt dat het aanwezige water onder het plein (en boven) de parkeerkelder blijft. Op deze doeken zijn "kratjes" geplaatst, deze kratjes zorgen voor voldoende ruimte voor het water. Op deze kratjes is weer een waterdoorlatende doek gelegd, hierdoor kan het water de waterberging in maar blijft het zand er boven. Om te zorgen dat het water ook weer naar boven komt en de planten van voldoende water voorziet, zijn tussen de kratjes een soort van "sponzen" geplaatst. Deze sponzen zuigen het water naar boven en houden het doek nat. Dit doek houdt het zand wat op het doek ligt ook weer nat waardoor er voldoende vocht bij de beplanting komt.

De waterberging zelf wordt gevuld doordat regenwater vanaf de bestrating via kolken (putten) er in loopt en via de regenpijpen aan de daken van de omliggende gebouwen.

Toplaag

Bovenop de kratjes komt bomengrond en grind te liggen, het bomengrond voor de begroeiing en grind als ondergrond voor de paden. Wanneer het bomengrond en grind op zijn plek ligt, wordt de uiteindelijk indeling van het plein goed zichtbaar. Op diverse plekken steken nog buizen omhoog uit de waterberging. Deze buizen zijn bedoeld als controlepunten. Door deze buizen kan men in de toekomst zien of er nog genoeg water aanwezig is en indien nodig bijvullen.

Uiteindelijk kunnen de paden aangelegd worden, de paden worden aangelegd met stenen die hergebruikt worden uit het oude plein. Deze stenen worden in een bepaald patroon aangelegd welke goed past bij de rest van de inrichting van het plein en zodat de bestaande looprichtingen behouden blijven. Rondom het plein blijft een brede strook stoep liggen waardoor de winkels en bedrijven bereikbaar blijven. Om het verblijf op het plein aangenamer te maken worden ook bankjes geplaatst. Deze bankjes geven de gelegenheid om lekker uit te rusten, in het zonnetje te gaan zitten, etc. Zo kan je in een prettige omgeving, midden in de drukke stad, rustig verblijven.

Het complete plein moet de sfeer van een tuin krijgen. Door gebruik te maken van siergras, verschillende soorten planten, bomen en heesters wordt een intieme rustige plek gecreëerd. In het midden is een grasveld aangelegd waar in de zomer lekker op gelegen kan worden. De plantkeuze is hetzelfde als wat er in het gehele centrum aangelegd gaat worden, zodoende wordt het hele centrum uiteindelijk één geheel

Omdat de bomen normaal gesproken veel grond hebben om goed in te aarden zodat ze bij een storm niet gelijk omwaaien, worden deze in heuveltjes geplant. Ook wordt er een stuk betongaas onder deze heuveltjes geleegd waar de bomen aan vast worden gemaakt, zodoende hebben ze voldoende grond voor de wortels en waaien ze niet zo snel om. Doordat het in het grasveld enkele bomen staan, zorgen de heuveltjes dat het grasveld een mooie ligweide wordt in de zomer.

Eindresultaat

Op 29 juni 2020 werd het plein officieel geopend de wethouder Rik Thijs en de minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen. Het ministerie had meebetaald aan de aanleg van het plein omdat dit een pilotproject is voor klimaatadaptie en daarmee een mooi voorbeeld van hoe je in een steden binnenstad toch kunt vergroenen.

Uiteindelijk hebben we als stad een mooi plein gekregen, er is weer een stukje groen bij gekomen. Het Clausplein is nu beter bestand tegen klimaatveranderingen en wordt veelvuldig gebruikt. Toen de eerste hekken verdwenen liepen de eerste mensen al direct het plein op en gingen gebruik maken van het groen. Ondertussen is het groen goed aangegroeid en verblijven dagelijks veel mensen op het plein.

Bronnen:

eindhoven.incijfers.nl
Diverse persberichten

Tijdens de verbouwing heeft stadsfotograaf Jasper Scheffers veel over de bouwplaats gelopen en met alle betrokkenen gesproken. Hier is veel informatie uit gekomen die is verwerkt in dit artikel.

Heeft u zelf nog meer informatie? Of heeft een opmerking? Laat het hieronder achter via het formulier onderaan deze pagina. Alle informatie is welkom en kan mogelijk gebruikt worden om deze pagina aan te vullen.